Anadolu’muzun, Folklor bakımından çok zengin olduğu folkloristlerce ifade edilmektedir.

Yurdumuzun folklor bakımından en zengin bölgelerinden biride Elbistan ve çevremizdir. Bunun nedeni de uzmanlarca şöyle ifade edilmektedir: Yörenin etnolojik, sosyal, beşeri ve doğal coğrafyası bu zenginliği hazırlamıştır, demektedirler.

Elbistan’da folklor ve sanat malzemesinin bolluğu, toplumun her alanında kendisini sergilemektedir. İncelendiğinde kadını, erkeği, genci, yaşlısı, günlük yaşamdaki konuşmaları, deyimleri, hikâyeleri, şiirleri, şairleri ve yazarları ile folklorcuların tetkik ve ortaya çıkarmaları sonunda halk edebiyatı tarihine geçecek güçte olduğu gözlenmiştir. Elbistan folkloru, Anadolu coğrafyasında önemli yer teşkil etmektedir.

Bende folklorumuzun bir parçası olan dualarımızı, beddualarımız ve deyimlerimizi bir paket yaparak meraklısına sunuyorum, bunlardan bir kısmı günümüzde kullanılırken, bir kısmı da zaman tünelinin içinde erimiştir. Bu yüzden hatırlamakta yarar vardır.

YÖRESEL BEDDUALARIMIZ

A

Acıdan geberesin

Adı batasıca

Adın karayelden gelsin

Adın sanın batsın

Ağzı kapanasıca

Ağzını buğusu tükene

Ağzından burnundan gele

Ağrıcıgın yere gelsin

Ah diyesin, kan tüküresin

Ahım sende kalmaya

Ala kanlı yarı canlı gelesin

Alnına kara yazıla

Allah sen ala ki kurtulam

Anasız kalasın

Analık hakkım haram olsun

Arkan yere gele

Ayağın kırılsın

Ayağın taşa değe

Ayağın çolak başın kabak ola

Ayın bayın olasın

Allah belanı versin

Allah aklını almış darısı canına

Allahtan bulasın

Allah cezanı versin

Allah seni bir solukluk etsin

Allah seni iflah etmesin

Allah seni türetmeye

Aldığın parayı doktora veresin

Allah seni nasıl bilirse öyle yapsın

Allah az verip gezdirsin, çok verip azdırsın

Arkan teneşire gele

Anandan doğduğuna pişman olasın

Allah seni iki dünyada perişan etsin

Allah Kapılara baktırsın

Adı bebeklere vurulasıca

Alı yeşili üstüne atılasıca

B

Bacan yıkıla

Basiretin bağlana

Baş aşağıya gelesin

Bağrına taş basasın

Boynuna boz ipler ölçüle

Bahtın karara

Başına benim kadar taş düşsün

Başına mezar taşı dikile

Bacana baykuş konsun

Belin büküle

Bedeninin hayrını görmeyesin

Bedenine kurt düşe

Benden beter ol

Boyun devrilesice

Boynun altında kalsın

Burnundan gelsin

Boyuna boz ip ölçülesice

Başını yitiresin

C

Canı çıkasıca

Ciğerin ağzından gele

Ciğerinden tutuşasın

Canının derdine düşesin

Cennet yüzü görmeyesin

Cumaya varmayasın

Ciğeri dökülesice

Ç

Çarşaflara dolanasın

Çenesi çekilesice

Çula çaputa sarılasıca

Çoluk çocuğunun hayrını görmeyesin

D

Dizin dizin yürüyesin

Dalın budağın budana -

Dağlanasıca

Dermansız dertlere kalasın

Derisi yüzülesice

Dört adamın omzunda gidesin

Dilin dependen çekile

Darlık çekesin bolluk yüzü görmeyesin

Dert tuta

Derdine derman yarana merhem bulunmaya

Dilin kopsun

Dilini eşek arısı soksun

Dilin damağın kuruya

Dilenemez dilenci olasın

Dirin gitsin, ölün gelsin

Dizlerinin bağı çözüle

Damlarda (hapishane) leşin kala

E

Ekmek atlı, sen yaya olasın

Evinde baykuşlar öte

Eli sopalıya düşesin

Ecellerden ecel beğenesin

Ekmeğin seni kör ede

Elin ayağın tutmaz ola

Ekmeğin aşın olsunda, yiyecek dermanın olmasın

Ellere karışasın

Elin ekmek, belin kuşak görmeyesin

Eline yüzüne kara gele

Er bula yer bulamayasın

Eşin dostun olmaya

Etleri dökülesice

Evlat günü görmeyesin

Emzirdiğim süt haram olsun

Evin başına yıkılsın

Ekmeğin kuru, ayranın duru ola

F

Feleğini şaşırasın

Feleğin sillesini yiyesin

Firengilere rast gelesin

Fitnelerin belasına gelesin

G

Gadalarımı alasıca

Gözlerine dursun

Gövdeleri eriyesince

Gavur elinde kalasın

Güvendiğin dağlara kar yağa

Gençliğin hayrını görmeyesin

Gözlerin alil olsun

Gözleri kör olasıca

Gidişin ola da dönüşün olmaya

Gahır çekesin

Gözlerin boş ola

Gözüne toprak serpile

Gözünün bebeği düşe

Gündüzün gece olsun

Görüp göreceğin bu ola

Gönenemeyesin

H

Horozun ötmeye, bacan tütmeye

Hanın evin harap ola, yurdun yuvan dağıla

Hayrını görmeyesin

Hevesin kursağında kalsın

Hışımlara uğrayasın

Helvası yenesice

Huyun suyun kurusun

Hörtükler çıkarasın, günahın azalmaya

I-İ

Işığın sönsün

Issı yatıp soğuk kalkasın

İki gözün eline gele

İki elin böğründe kalsın

İçine sinmesin

İt mezarında yatasın

İçin dışın döküle

İflah olmayasın

İki yakan bir araya gelmeye

İki cihanda gün görmeyesin İflahın kesile

İliğin kemiğin kuruya

İmam kayığına binesin

İmansız gidesin

İnce dertlere kalasın

İnim inim inleyesin

İrin akıtasın

İşin gücün rast gitmeye

İte püsüğe yem olasın

İtten aç, yılandan çıplak kalasın

K

Karartın kaybolsun

Karayellere gidesice

Kanlar kusasıca

Kabir kabir gezesin

Kabir azabı çekesin

Kafası kesilesice

Kanın içine aka

Kapına kara kilit vurula

Karartın kalka emi

Kanın kuş, etin it, kemiğim kurt yemi ola

Kapılar üstüne kapana

Karga kuzgun leşine konan

Karnın ağrısın

Kefenin biçilsin

Kemiklerini un ufak edeler

Kıtlıktan çıkamayasın

Kimin kimsen olmasın

Köküne kibrit suyu dökülsün

Kim vurduya gidesin

Kör kötürüm olasın

Kurda kuşa yem olasın

L

Leşin dağda kala

Lal(dilsiz) olasın

Lep lep dökülesice

M

Mer mer meleyesin

Mapushanelerde çürüyesin

Makineler altında kalasın

Malından canından ol

Meteliğe kurşun atasın

Mezar mezar dolaşasın

Minderine oturanın olmaya

N

Nana muhtaç olasın

Naçar kalasın

Nafakan kesilsin

Nazardan gidesin

Nefesin kısıla

O

Ocağın batsın

Ocağın tütmeye

Olmaz olasıca

Ocağına baykuşlar tüneye

Ocağına incir ağacı dikilsin

Oyum oyum oyulasın

Ocağın bucağın bata

Ö

Ödün ağzına gele

Ölüm haberini arlım inşallah

Öksüz kalasın beni anasın

Ölün kuzgunlara yem ola

Ömrün tükene

Ölüp ölüp dirilesin

P-R

Paran pulun ola karın dul ola

Parça parça olasın

Rahmet yüzü görmeyesin

Rezil rusva olasın

Rızgın kesilsin

S-Ş

Soykalarından kalasıca

Südüklüğün dura

Sabaha çıkmayasın

Sürüm sürüm sürünesin

Sana verdiğim emekler haram olsun

Saçına kıran girsin

Sakalın ağarsın

Sebepsiz gidesin

Ses verenin olmaya

Soyun sopun bata

Soykandan çıka

Soyhası çıhasıca

Sarı sıtmaya uğrayasın

Sesin yeraltından gele

Südüklüğün kapana

Şaşım şaşım kalasın

Şeytanından bulasın

Şafağın kapana

T

Teneşire gelesin

Tepene taş yasın

Tel tel olasın

Tımarhanelik olasın

Tohumun kuruya

Türemeyesice

Torban belinden düşmeye

Tokluğun bayramdan bayrama ola

Tapanın şarka gele

Tabanından devrilesin

U-Ü

Uğurun kademin kesile

Ulum ulum uluyasın

Urganlara gelesin

Umduğunu bulamayasın

Üzüm üzüm üzülesin

Üleşine guzgunlar dönesice

V

Vurduğun yer ot olsun, elin kolun küt olsun

Verem olasın

Varlık bul, dirlik bulma

Vatanında ölmeyesin

Vurulasıca

Y

Yağlı kurşunlardan gidesice

Yaşamıyasıca

Yaşın kara gelsin

Yan ağrısından gidesice

Yeğin yanın yere gele

Yaka paça yakalanasın

Yarına çıkmayasın

Yaşı kesilesice

Yaşına doymayasın

Yatacak yer bulamayasın

Yanın yatakta, gözün kapıda ola

Yavruların yetim kala

Yazıklar olsun

Yılanlar sokasıca

Yedi kat yerin dibine giresin

Yiğit iken yıkılasın, dal iken devrilesin

Yüzün kara ola

Yaşın ömrün kesile

Yollarda üleşin kala

Yaşına doymayasın

Yaşın başına gardak gele

Z

Zıkımın dibini yiyesice

Zehir zıkım ye

Zıbar

Zırnık

Ziftin pekini ye

ADNAN GÜLLÜ

Tarih Araştırmacısı

ELBİSTAN ve ÇEVRESİNE AİT DUALAR

Anadolu’muzun, Folklor bakımından çok zengin olduğu folkloristlerce ifade edilmektedir.

Yurdumuzun folklor bakımından en zengin bölgelerinden biride Elbistan ve çevremizdir. Bunun nedeni de uzmanlarca şöyle ifade edilmektedir: Yörenin etnolojik, sosyal, beşeri ve doğal coğrafyası bu zenginliği hazırlamıştır, demektedirler.

Elbistan’da folklor ve sanat malzemesinin bolluğu, toplumun her alanında kendisini sergilemektedir. İncelendiğinde kadını, erkeği, genci, yaşlısı, günlük yaşamdaki konuşmaları, deyimleri, hikâyeleri, şiirleri, şairleri ve yazarları ile folklorcuların tetkik ve ortaya çıkarmaları sonunda halk edebiyatı tarihine geçecek güçte olduğu gözlenmiştir. Elbistan folkloru, Anadolu coğrafyasında önemli yer teşkil etmektedir.

Bende folklorumuzun bir parçası olan dualarımızı, beddualarımız ve deyimlerimizi bir paket yaparak meraklısına sunuyorum,bunlardan bir kısmı günümüzde kullanılırken, bir kısmı da zaman tünelinin içinde erimiştir. Bu yüzden hatırlamakta yarar vardır.

YÖRESEL DUALARIMIZ

A

Ah vah demeyesin

Atana ecdadına rahmet ola

Ananın, atanın canına değsin

Allah sofrana Halil İbrahim bereketi versin

Allah ne muradın varsa versin

Allah gazadan beladan esirgesin

Allah analı babalı büyütsün

Allah kesene bereket versin

Ayağına taş değmesin

Anana babana rahmet

Avuçladığın toprak altın olsun

Acı yüzü görmeyesin

Afiyet şeker olsun

Ağzına sağlık

Aklınla bin yaşa

Allah akıllar versin

Allah arıca etek, kuruca yatak nasip eylesin

Allah seni başımızdan eksik etmesin

Altın bahtlı, altın tahtlı olasın

Allah bereket versin

Allah gönlüne göre versin

Allah elden ayaktan düşürmesin

Allah bugünümüzü aratmasın

Allah hayırlı etsin

Allı pullu gelin olasın

Allah ıslah etsin

Allah kuru iftiradan korusun

Allah ziyade etsin

Allah zihin açıklığı versin

Allah yüzünü güldürsün

Allah tutuğunu altın etsin

Allah sabır versin

Allah kimseyi,kimseye muhtaç etmesin

Anan atan nur içinde yatsın

B

Babayın canına değsin

Başın dişin ağrımasın

Bir yastıkta kocayasınız

Başın sağ olsun

C

Canını sevsinler

Ciğer acısı görmeyesin

Cennet mekanın olsun

Ç

Çok bayramlar göresin

Çoluk çocuğun bin yaşasın

D

Döşünde ağı tüyler bite

Diline bal ile yağ

Diline sağlık

Duvaklı gelinler olasın

Dilin damağın kurumaya

Darlık yüzü görmeyesin

Dallanasın

Dalbudak salasın

Dert görmeyesin

E

Evine Hızır uğraya

El öpenlerin çok ola

Elin ayağın dert görmesin

Ellerin dert görmesin

Evinde güle güle oturasın

Evlat acısı görmeyesin

Evlatlarının hayrını göresin

Eline ayağına sağlık

El öpenin çok olsun

F- G

Fatma anamıza ahirette komşu olasın

Gençliğin hayrını göresin

Geçmiş olsun

Güle güle eskit

Gözün aydın

Gurbet yüzü görmeyesin

Gadan alam

Geçmişlerin canına değsin

H

Helal hoş olsun

Hicaza gidesin

Hayırlı geceler

Hayırlı işlerle karşılaşasın

Huri kızlarıyla yoldaş olasın

Hayırlısı ile gedip, hayırlısı ile geliniz

Hızır yoldaşın olsun

Hacılar olasın

Hatır soranların çok olsun

İ

İki cihanda aziz ol

İyiliğin karşılığını göresin

İmanın kamil ola

İşin gücün rast gelsin

K

Kâbelere gidesin

Kara haber duymayasın

Kısmetin bol olsun

Kollarının dermanı kesilmeye

Kesene bereket

Kuş gibi kalkasın,taş gibi yatasın

O

Oğlunla oba olasın, kızınla komşu olasın

Of demeyesin

Ocağın yana dursun

Ocağın küllesin, bahçen güllesin

P

Peygambere komşu olasın

S

Su gibi git, su gibi gel

Sakalın ağara

Sayanın sevenin çok ola

Siftah senden bereket Allah’tan

Sormak ayıp olmasın

Su gibi aziz ol

Sütüm sana helal olsun

Su verenlerin çok olsun

U

Uydusunda büyüsün neni

Umduğunu bulasın

Uğurlu kademli olsun

Uğurlar ola

T

Tuttuğun altın ola

Tez gide tez gelesin

Tırnağına taş değmesin

V

Var ol

Vakitler hayrola

Y

Yediğin ekmek helal olsun

Yara bere görmeyesin

Yattığın yer nur olsun

Z

Zürriyetin bol ola

Züğürtlük görmeyesin

ADNAN GÜLLÜ

TARİH ARAŞTIRMACISI

Avatar
Adınız
Yorum Gönder
Kalan Karakter:
Yorumunuz onaylanmak üzere yöneticiye iletilmiştir.×
Dikkat! Suç teşkil edecek, yasadışı, tehditkar, rahatsız edici, hakaret ve küfür içeren, aşağılayıcı, küçük düşürücü, kaba, müstehcen, ahlaka aykırı, kişilik haklarına zarar verici ya da benzeri niteliklerde içeriklerden doğan her türlü mali, hukuki, cezai, idari sorumluluk içeriği gönderen Üye/Üyeler’e aittir.
Avatar
Zzaa 3 yıl önce

Hocam içimi karartiniz.